बाळ: ४ महिन्यांचे

तुमच्या बाळाला हसवा

तुमच्या बाळात झपाट्याने बदल होत आहेत. ते आता काही ठराविक आवाज काढू लागेल. ते या महिन्यात ‘मा-मा’ यासारखा वाटणारा आवाजही काढू लागेल. त्याने तसे आवाज काढले नाहीत तर काळजी करु नका. सगळी बाळे वेगवेगळ्या गतीने वाढतात.

आत्तापर्यंत, त्याला तुमचे पूर्णपणे लक्ष हवे असायचे. आता कधी कधी ते स्वतःशीच खेळण्यात रमेल. तुम्हाला ते कधीकधी स्वतःच्याच हातांशी व पायांशी आनंदाने खेळताना दिसेल!

या वयात, तुमचे बाळ प्रिय व्यक्तिंसोबत व विश्वासू मित्रांसोबत असावे. तुमचे बाळ जसे मोठे होईल त्याला सामाजिक कौशल्ये व इतरांशी कसे बोलायचे हे शिकावे लागेल. तुमच्या कुटुंबाला बाळाला कुशीत घ्यायला आवडेल! ते तुमच्याकडे परत आल्यानंतर तुम्ही त्याला भरपूर वेळा कुशीत घेऊ शकता. 

तुमच्या बाळाचे रडणे हे संवाद साधण्याचे सर्वोत्तम साधन असले तरीही, त्याची विनोदबुद्धीही आता विकसित होत आहे. त्याच्याशी लपाछपी खेळा. पांघरुणाखाली लपवलेला तुमचा चेहरा दिसला की ते हसते का हे पाहा.

या वयात, ते पोटावर पडून राहिलेले असताना कदाचित हाताच्या आधाराने डोके व खांदे उचलेल. तुमचे बाळ कदाचित पालथेही पडू शकेल. ते ज्या बाजूला पालथे पडते त्या दिशेने एखादे खेळणे हलवून त्याला प्रोत्साहित करा. त्याने तसे केल्यानंतर टाळी वाजवा व हसा!

माझ्या बाळाचे दात येत आहेत!

बहुतेक बाळांचा पहिला दात साधारण ६व्या महिन्यापासून येऊ लागतो. मात्र बाळांचा पहिला दात ३ महिने ते १ वर्ष यादरम्यान कधीही येऊ शकतो. सर्वसामान्यपणे तो तळाशी पुढच्या बाजूला दिसतो.

तुमच्या बाळाचे दात येत असतील, तर तुम्हाला कदाचित पुढील लक्षणे दिसून येतील: 

• त्याच्या हिरड्या लाल व सुजल्या आहेत व त्याचा चेहरा व गालही लाल आहेत
• त्याची बरीच लाळ गळतेय
• ते त्याच्या हिरड्या व त्याचा कान एकाच बाजूला घासायचा प्रयत्न करेल कारण दात येतोय
• वेदनेमुळे ते रात्री उठते

तुमचे बाळ २ वर्षांचे झाल्यावर, त्याला २० लहान दातांचा (दुधाचे दात) एक पूर्ण संच असला पाहिजे.

तुमच्या बाळाचे दात दिसू लागताच ते घासायला सुरुवात करणे उत्तम. तुमच्याकडे असेल तर एक मऊ टूथब्रश व थोडीशी पेस्ट घ्या. तुमच्या बाळाच्या दातांचे व हिरड्यांचे दोन्हीकडील पृष्ठभाग स्वच्छ करण्याचा प्रयत्न करा.

काही बाळांना दात येत असताना त्यांना स्तनपान करणे अवघड जाते. तुमचे बाळ स्तनपानादरम्यान चोखत असते तेव्हा, सूजलेल्या हिरड्यांकडे आणखी रक्त वाहू लागते. हिरड्या अतिशय संवेदनशील असतात. त्यामुळे ते कदाचित तुमच्या स्तनांपासून तोंड फिरवेल.

बाळांना दात येत असताना ती चिडचिडी होणे स्वाभाविक आहे. त्याला जवळ घेण्याचा व शांत करण्याचा जास्तीत जास्त प्रयत्न करा.

तुमच्या बाळाला दात येत असतानाची वेदना कमी व्हावी म्हणून मध देऊ नका. त्याऐवजी, त्याला काहीतरी स्वच्छ व सुरक्षित द्या. ते गिळता येईल एवढे लहान किंवा बारीक बारीक तुकडे पडतील एवढे मऊ नसावे. या वस्तू त्याच्या घशात अडकू शकतात.

माझ्या बाळाचे पहिले शब्द!

तुमच्या बाळाचा जन्म झाल्यापासून कसे बोलायचे हे ते शिकत असते.

ते सुरुवातीला रडण्याच्या स्वरुपात तुमच्याशी बोलत असते. त्याला जेव्हा भूक लागते, ते अस्वस्थ होते किंवा थकलेले असते तेव्हा तेतो रडते.

तुमचे बाळ जसेजसे मोठे होते, तसे ते तुमचे व त्याच्या भोवताली असलेल्या लोकांचे बोलणे ऐकते व तुमचे अनुकरण करायला सुरुवात करते. त्याला तुमच्याशी बोलायचे असते!

तुम्ही जास्तीत जास्त तुमच्या बाळाच्या डोळ्यात पहा व त्याच्याशी बोला. तुम्ही जेव्हा लोकांविषयी व गोष्टींविषयी बोलता तेव्हा त्यांच्याकडे बोट दाखवा.

३ऱ्या व ४थ्या महिन्यांदरम्यान, ते कमी रडते व आवाज जास्त काढते. त्याला त्याचे नाव समजू लागते. थोड्याशा अंतरावरुन त्याच्या नावाने हाक मारा व ते प्रतिसाद देते का ते पहा.

५व्या व ६व्या महिन्यांदरम्यान, तुमचे बाळ तुमचे लक्ष वेधून घेण्यासाठी आवाज काढते, व ते खेळताना स्वतःशीच बडबड करेल. ते कदाचित वारंवार ‘बा’ किंवा ‘मा’ यासारखे आवाज काढेल.

७व्या महिन्यापासून ते १ वर्षापर्यंत, ते नवीन आवाज काढायला व तुम्ही जे म्हणत आहात त्याचे अनुकरण करायला शिकते. ते “बॉल” यारख्या परिचयाच्या वस्तुंची नावे ओळखू लागते.

१ वर्षापासून, ते कदाचित एक किंवा अधिक शब्द वापरु लागेल व त्यांचा अर्थ काय होतो हे त्याला माहिती असेल.

ते १५ महिन्यांचे झाल्यानंतरही काहीही शब्द बोलत नसल्याने तुम्हाला काळजी वाटत असेल तर तुमच्या डॉक्टरांशी बोला.

मागील महिना 

पुढील महिना